Ks. Jarosław R. Marczewski

PL: Kanonik Michał Pisarski (1729-1794) w świetle akt czynności Chełmskiej Kapituły Katedralnej obrządku łacińskiego

EN: Canon Michał Pisarski (1729-1794) based on the  records of the Chełm cathedral chapter of the Latin rite

 

Źródło / source: Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne, 111 (2019)

Strony / pages: 219-230

 

https://doi.org/10.31743/abmk.2019.111.12

 

 

Streszczenie

Księgi posiedzeń chełmskiej kapituły katedralnej obrządku łacińskiego stanowią pierwszorzędne źródło do poznania dziejów tej instytucji. Co więcej, znajdują się w nich informacje pozwalające na przybliżenie życia i działalność jej poszczególnych członków. Ks. Michał Pisarski urodził się w 1729 roku w rodzinie szlacheckiej. W młodości wstąpił do zakonu jezuitów, gdzie otrzymał staranną formację i bardzo dobre wykształcenie. W kilku jezuickich szkołach był nauczycielem retoryki, matematyki, filozofii, prawa kanonicznego i teologii. W wyniku kasaty zakonu został zmuszony do przejścia w szeregi duchowieństwa diecezjalnego. Został najpierw kanonikiem w jednej z kolegiat we Lwowie. W 1782 roku wszedł w skład kanoników chełmskiej kapituły katedralnej rezydującej w Krasnymstawie. Był gorliwy w wypełnianiu obowiązków związanych z uzyskaną nominacją. Regularnie uczestniczył w posiedzeniach kapituły, chętnie podejmował dodatkowe zobowiązania. Były mu powierzane odpowiedzialne misje natury administracyjnej i gospodarczej. Wielokrotnie reprezentował interesy kapituły w sytuacjach dotyczących dużych środków kapitałowych. Ks. M. Pisarski był także osobiście dobrodziejem kapituły, wnosząc w ciągu swojego życia znaczący, bo sięgający łącznie 51 000 złp, wkład finansowy w jej utrzymanie. Na podstawie części z tych środków kapituła podjęła zobowiązanie odprawiania co roku liturgii za jego duszę. Ks. M. Pisarski zmarł w 1794 roku. W 2015 roku został zidentyfikowany w zasobach Muzeum 200-lecia Archidiecezji Lubelskiej jego dobrze zachowany portret.

Słowa kluczowe: Michał Pisarski; kanonik; chełmska kapituła katedralna obrządku łacińskiego; łacińska diecezja chełmska, Muzeum 200-lecia Archidiecezji Lubelskiej

 

Summary

The books of the meetings of the Chełm cathedral chapter of the Latin rite are valuable sources for the research on the history of this institution. What is more, these books contain information on the life and work of its individual members. Rev. Michał Pisarski was born into the gentry in 1729. As a young man, he joined the Society of Jesus, where he was properly formed and well educated. In several Jesuit schools he taught rhetoric, mathematics, philosophy, canon law and theology. Due to the dissolution of this religious order, he was compelled to become a diocesan priest. He first became a canon in one of the collegiate churches in Lviv. In 1782 he joined the canons of the Chełm cathedral chapter in Krasnystaw, where he did his duties zealously. He regularly participated in the meetings of the chapter and willingly took on other obligations. He was entrusted with responsible administrative and economic missions. He repeatedly represented the chapter’s interests in the situations involving large capital resources. Rev. Pisarski was also a benefactor of the chapter making a considerable financial contribution to it throughout his life (a total of 51 000 PLN). Using part of his resources, the chapter made a commitment to celebrate a liturgy for his soul every year. Rev. Pisarski died in 1794. In 2015, his well-preserved portrait was identified in the Museum of the 200th Anniversary of the Archdiocese of Lublin.

Key words: Michał Pisarski; a canon; the Chełm cathedral chapter of the Latin rite; The Latin Diocese of Chełm; the Museum of the 200th Anniversary of the Archdiocese of Lublin

 

Bibliografia / References

 

Źródła

Muzeum 200-lecia Archidiecezji Lubelskiej

Księga inwentarzowa zabytków.

Archiwum Archidiecezjalne Lubelskie

Rep 64 A 5, Protokół aktów kapituły chełmskiej od r. 1752 do r. 1782;

Rep 64 A 6, Protokół aktów kapituły chełmskiej od r. 1782 do r. 1837.

 

Wydawnictwa zwarte

Directorium officii divini pro diaecesi Hełmensi et Lublinensi in annum Christi MDCCLXXXXV tertium ab intercalari conscriptum sub authoritate Illustrissimi Excellentissimi et Reverendissimi Domini Adalberti Skarszewski, [b.m.r.wyd.].

 

Opracowania

Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, oprac. L. Grzebień, Kraków 1996.

Krętosz J., Organizacja archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego od XV wieku do 1772 roku, Lublin 1986.

Kumor B., Granice metropolii i diecezji polskich (966-1939), „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 20 (1970) s. 253-374.

Marczewski J.R., Dzieje chełmskiej kapituły katedralnej obrządku łacińskiego, Lublin 2013.

 

Informacja o autorze / Information about Author

Jarosław R. Marczewski – dr hab.; adiunkt w Instytucie Historii Kościoła i Patrologii KUL; e-mail: j.marczewski@diecezja.lublin.pl

https://orcid.org/0000-0002-7021-6806