Ks. Łukasz Krucki:

PL: Statut i regulamin Bractwa św. Anny w Warszawie z 1946 r.

EN: The statute and regulations of St Anne Brotherhood in Warsaw in 1946

Źródło / source: Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne, 111 (2019)

Strony / pages: 147-160

 

https://doi.org/10.31743/abmk.2019.111.08

 

 

Streszczenie

Prymas August Hlond obejmując w 1946 roku archidiecezję warszawską, złączoną na mocy unii personalnej z archidiecezją gnieźnieńską, pragnął odnowić życie religijnie i moralnie wiernych (głównie studentów i ludzi związanych ze środowiskiem akademickim), którzy zamieszkiwali zniszczoną działaniami wojennymi stolicę. W tym celu postanowił wskrzesić bractwo św. Anny, posiadające tradycję sięgającą XVI wieku, i nadać mu status prawny odpowiadający aktualnemu prawu kościelnemu. Na przedstawiony mu projekt ustaw, datowany na 8 grudnia 1946 roku, osobiście naniósł poprawki. Dzięki temu bractwo św. Anny uzyskało oparcie prawne, a jednocześnie pozyskało protektora w osobie prymasa Polski. Sprawiło to, że mogło się ono rozwijać wśród społeczności akademickiej i inteligenckiej stolicy, a konstytutywne cele – krzewić ideę katolicyzmu w społeczeństwie oraz tworzyć odpowiednie środowisko dla odnowy moralności chrześcijańskiej, zdeprawowanej przez okupacyjną rzeczywistość. Nie były to jednak zadania łatwe, zważywszy na powojenną rzeczywistość rodzącego się w Polsce komunistycznego państwa.

Słowa kluczowe: bractwa kościelne; statuty i regulaminy brackie; katolicyzm; August Hlond; bractwo św. Anny; inteligencja katolicka; duszpasterstwo akademickie

 

Summary

Taking over the Archdiocese of Warsaw, joined with the Archdiocese of Gniezno by a personal union, in 1946, Primate August Hlond desired to renew religious and moral life of its faithful (primarily students and people connected with the academic environment) who lived in the war-damaged capital. To achieve this aim he restored St Anne Brotherhood with its tradition dating back to the 16th century and granted it the legal status corresponding with the current church law. He personally made amendments in the bill of 8 December 1946. Work on the bill lasted several months, until 30 September 1947. Thanks to that, St Anne Brotherhood had a legal basis and the support of the Primate of Poland. As a result, it could function among academic and intellectual circles of the capital; it could also propagate Catholicism and form the proper environment for the revival of Christian morality in society depraved by the occupation reality. These tasks were not easy ones, especially when taking account of the post-war reality of the communist state in Poland.

Key words: church brotherhoods; statutes and regulations of brotherhoods; Catholicism; August Hlond; St Anne Brotherhood; the Catholic intelligentsia; academic chaplaincy

 

Bibliografia / References

 

Źródła rękopiśmienne

Archiwum Prymasa Polski 1945-1948

Bractwa kościelne [1946-1948] b. sygn.

 

Wydawnictwa zwarte

Konstytucja apostolska Provida Mater Ecclesia, w: „Acta Apostolicae Sedis” 39 (1947), s. 114-124.

 

Opracowania

Chodyński S., Anny św. bractwo, w: Encyklopedia Kościelna, t. 1, red. M. Nowodworski, Warszawa 1873, s. 258-259.

Chodyński S., Bractwo, w: Encyklopedia Kościelna, t. 2, red. M. Nowodworski, Warszawa 1873, s. 551-577.

Ihnatowicz I., Projekt instrukcji wydawniczej dla źródeł historycznych XIX i początku XX wieku, „Studia Źródłoznawcze” 12(1965/66) s. 99-123.

Kumor B., Kościelne stowarzyszenia świeckich na ziemiach polskich w okresie przedrozbiorowym, w: Księga 1000-lecia katolicyzmu w Polsce, t. 1, red. M Rechowicz, Lublin 1969, s. 503-545.

Kuźmak K., Anna św. III, w: Encyklopedia Katolicka, t. 1, red. F. Gryglewicz, Lublin 1973, kol. 625-626.

Kuźmak K., Bractwo kościelne, w: Encyklopedia Katolicka, t. 2, red. F. Gryglewicz, Lublin 1976, kol. 1013-1016.

Litak S., Struktura i funkcje parafii w Polsce, w: Kościół w Polsce, t. 2, red. J. Kłoczowski, Kraków 1969, s. 259-481.

Murawiec W.F., Bernardyni warszawscy. Dzieje klasztoru św. Anny w Warszawie 1454-1864, Kraków 1973.

Pietrzak J., Pełnia prymasostwa. Ostatnie lata prymasa Polski kardynała Augusta Hlonda 1945-1948, t. 1-2, Poznań 2009.

Tandecki J., Kopiński K., Edytorstwo źródeł historycznych, Warszawa 2014.

Wyczawski H.E., Przygotowanie do studiów w archiwach kościelnych, red. T. Moskal i A.K. Sitnik, Kalwaria Zebrzydowska 2013.

 

Informacja o autorze / Information about Author

Ks. Łukasz Krucki − dr historii Kościoła; zastępca dyrektora Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie; wykładowca historii Kościoła w Prymasowskim Wyższym Seminarium Duchownym w Gnieźnie; e-mail: krucki@op.pl

https://orcid.org/0000-0003-2972-9113