Ks. Mieczysław Różański

PL: Archiwum dekanalne – podstawy prawne

EN: Dean’s archive: The legal basis

Źródło / source: Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne, 112 (2019)

Strony / pages: 337-347

 

https://doi.org/10.31743/abmk.2019.112.17

 

 

Streszczenie

Funkcjonowanie archiwum dziekańskiego nie ma uregulowania w powszechnym prawie kanonicznym Kościoła Katolickiego. Wskazane tam obowiązki dziekana, który jest bliższym współpracownikiem biskupa, pośrednio domagają się prowadzenia przez niego kancelarii dziekańskiej. W aktach opracowanych przez synody polskie wskazano na konieczność istnienia archiwum dziekańskiego, które przechowuje akta i dokumentację wytworzoną przez dziekana lub zebrane przez niego z parafii, zgodnie z przepisami prawa. Przepisy te mają charakter ogólny i nakazują prowadzenie osobnego od archiwum parafialnego archiwum dziekańskiego lecz nie zawierają bardziej szczegółowych unormowań dotyczących sposobu zabezpieczania, przechowywania i udostępniania dokumentacji oraz sytuacji kiedy materiały te należy przekazać do centralnego archiwum historycznego w diecezji.

Słowa kluczowe: archiwum dekanalne; kancelaria dziekańska; dekanat; Kościół katolicki; archiwistyka kościelna

 

Summary

The function of the dean’s archive is not regulated in the canon law of the Catholic Church. The duties of a dean, who is the bishop’s close associate, require an independent dean’s office. The records produced by Polish synods recognise the necessity of establishing the dean’s archive, which can preserve the records and documentation produced by a dean or collected by him from parishes in accordance with the laws. The regulations of the synods require running the dean’s archive as an institution independent of  parish archives, but they do not specify in detail how these records should be preserved and made available, and when the materials ought to be transferred to the central historical archives in the diocese.

Key words: dean’s archive; dean’s office; deanery; the Catholic Church; church archive studies

 

Bibliografia / References

Źródła

I Synod Archidiecezji Białostockiej, Białystok 2000.

I Synod Diecezji Drohiczyńskiej. Statuty. Dokumenty wykonawcze, Drohiczyn 1997.

I  Synod Diecezji Ełckiej 1997-1999, Ełk 1999. 

I Synod Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej, Koszalin 1986-1990, mps.

I Synod Diecezji Legnickiej (2007-2012). Przypatrzmy się powołaniu naszemu,
t. 1, Legnica 2012.

I Synod Diecezji Łomżyńskiej 1995-2005, Łomża 2005.

I Synod Diecezji Łowickiej (1995-1999), Łowicz 1999.

I Synod Diecezji Sosnowieckiej. Prawo Partykularne Kościoła Sosnowieckiego, Sosnowiec 2005.

I (XIV) Synod Archidiecezji Warmińskiej (2006-2012). Misja Kościoła Warmińskiego
w dziele Nowej Ewangelizacji, Olsztyn 2012.

II Synod Diecezji Częstochowskiej, Częstochowa 1987.

II Synod Archidiecezji Lubelskiej 1977-1985, Lublin 1988.

III Synod Gdański. Misja ewangelizacyjna Kościoła gdańskiego na początku nowego tysiąclecia, t. 1, Gdańsk 2001.

III Powojenny Synod Archidiecezji Gnieźnieńskiej z okazji Milenium jej powstania,  Gniezno 2001. 

III Synod Archidiecezji Łódzkiej (1996-1998), Łódź 1999.

IV Synod Diecezji Tarnowskiej, Tarnów 1982-1986.

IV Synod Archidiecezji Warszawskiej, Warszawa 2003.

XLII Synod Diecezji Płockiej (1987-1991), Płock 1992.

Aby byli jedno. Drugi Synod Diecezji Sandomierskiej. Dekrety i instrukcje, Sandomierz 1999.

Codex Iuris Canonici, Romae 1917.

Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus. Kodeks Prawa Kanonicznego, przekł. polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, Poznań 1984.

Concilium Oecumenicum Vaticanum II, Decretum de pastorali Episcoporum munere in Ecclesia Christus Dominus, 28.10.1965, nr 29; „Acta Apostolicae Sedis”, 58 (1966), s. 673-701, tekst polski: Sobór Watykański II, Dekret o pasterskich zadaniach biskupów w Kościele Christus Dominus, w: Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 2002, s. 236-258.

Gdzie jest Bóg tam jest przyszłość. XLIII Synod Diecezji Płockiej, Prawo partykularne i program odnowy pastoralnej Kościoła Płockiego, Płock 2015.

Directorium de pastorali ministerio Episcoporum Ecclesiae Imago, Vaticana 1973. 

Paweł VI, Ecclesiae Sanctae, 6.08.1966, „Acta Apostolicae Sedis”, 58 (1966) s. 757-787.

Pierwszy Synod Diecezji Kaliskiej (2007-2009), Kalisz 2009.

Pierwszy Synod Diecezji Opolskiej (2002-2005). Statuty i aneksy, Opole 2005.

Pierwszy Synod Diecezji Rzeszowskiej 2001-2004, Rzeszów 2004.

Pierwszy Synod Diecezji Warszawsko-Praskiej, Warszawa 2000.

Pierwszy Synod Diecezji Zamojsko-Lubaczowskiej 1996-2001, Zamość 2001.

Poznański Synod Archidiecezjalny 1992-1993. Dokumenty, Poznań 1993.

Statuty I Synodu diecezji pelplińskiej, Pelplin 2001.

Synod Archidiecezji Poznańskiej 2004-2008. zwołany i przeprowadzony przez Arcybiskupa Stanisława Gądeckiego. t. 2 Statuty, Poznań 2008.

Synod Archidiecezji Przemyskiej1995-2000. Statuty i aneksy, Przemyśl 2000.

Synod Archidiecezji Wrocławskiej 1985-1991, Wrocław 1995.

Uchwały Pierwszego Synodu Diecezji Toruńskiej, Prawo partykularne Kościoła Toruńskiego, Toruń 2011.

Ustawa Synodalnych Diecezji Radomskiej promulgowana przez Biskupa Radomskiego Edwarda Materskiego 5 kwietnia 1997 roku w Radomiu na I Synodzie Diecezji Radomskiej, Radom 1999.

Wsłuchani w Ducha. Uchwały II Synodu Archidiecezji Katowickiej, Katowice 2016.

 

Opracowania

Kodeks Prawa Kanonicznego Komentarz, red. P. Majer, Wolters Kluwer 2011.

Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. 2 cz. 1, red. J. Krukowski, Poznań 2005.

Pawluk T., Dziekan, w: Encyklopedia katolicka, t. 4, red. R. Łukaszyk, Lublin 1989, kol. 586. 

Przybyłko M., Urząd dziekana w rozwoju historycznym, „Prawo Kanoniczne”, 3 (1960) nr 3-4, s. 195-272.

Przybyłko M., Urząd dziekana w rozwoju historycznym, „Prawo Kanoniczne”, 5 (1962) nr 1-2, s. 77-148.

Dziekani w Polsce, w: Podręczna Encyklopedia Kościelna, t. 9-10, Warszawa 1906, s. 265-267.

Różański M., Archiwa w ustawodawstwie synodalnym polskim, (po wprowadzeniu nowego Kodeksu Prawa Kanonicznego), w: Lex et praxis. Prawodawstwo archiwalne, Kraków 2007, s. 83-100.

Wyczawski H.E., Przygotowanie do studiów w archiwach kościelnych, Kalwaria Zebrzydowska 1990. 

 

Informacja o autorze / Information about Author

Ks. Mieczysław Różański – dr hab.; Kierownik Katedry Historii i Ustroju Państwa i Prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie; e-mail: mieczyslaw.rozanski@uwm.edu.pl

https://orcid.org/ORCID 0000-0003-3345-1740a