Łukasz Włodarski:

PL: Pieczęcie sufragana płockiego Michała z Raciąża (1496-1513). Zarys problematyki

EN: The seals of the suffragan of Płock, Michał of Raciąż (1496–1513). An outline

Źródło / source: Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne, 111 (2019)

Strony / pages: 415-422

 

https://doi.org/10.31743/abmk.2019.111.20

 

 

Streszczenie

Artykuł stanowi omówienie pieczęci będących własnością sufragana płockiego Michała z Raciąża (1496-1513), którego system sfragistyczny opierał się na co najmniej dwóch typach pieczęci: mniejszej oraz sygnecie. Pierwsza z nich została użyta do opieczętowania korespondencji z burmistrzem i radą miasta Gdańska i jest egzemplifikacją typu popiersiowo-herbowego. Na szczególną uwagę zasługuje tutaj herb, który został skomponowany przez właściciela pieczęci na potrzeby pełnionego przez niego urzędu biskupiego i przedstawiał na tarczy gotyckiej (hiszpańskiej) pastorał oraz infułę. Jest to o tyle istotne, że Raciąski był z pochodzenia  plebejuszem. Z kolei sygnet stanowi przykład typu popiersiowego i prezentuje ukoronowaną Najświętszą Maryję Pannę z Dzieciątkiem Jezus.

Słowa kluczowe: sfragistyka; Mazowsze; episkopat tytularny; sufragani płoccy; średniowiecze

 

Summary

The article describes the seals of the Suffragan of Płock, Michał of Raciąż (1496–1513), whose sigillographic system was based on at least two types of seals: a minor seal and a signet. The first one was used to seal the correspondence with a mayor and the city council of Gdańsk and is an example of bust and coat of arms types. Special attention should be paid to the coat of arms which was created by the owner of the seal to be used by him as a bishop. The coat of arms depicted a crosier and a mitre on a gothic shield (Spanish one). The signet is an example of a bust type and presents the crowned Virgin Mary with Baby Jesus.

Key words: sigillography; Mazovia; titular episcopate; suffragans of Płock; the Middle Ages

 

Bibliografia / References

 

Źródła

Archiwum Państwowe w Gdańsku

300D6, sygn. 310.

Archiwum Państwowe w Toruniu

Kościół Najświętszej Marii Panny w Toruniu, sygn. 1.

 

Opracowania

Chodyński S., Biskupi sufragani płoccy (z akt kapituły włocławskiej), „Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu”, 1 (1908) s. 54-62.

Czaplewski P., Tytularny episkopat w Polsce średniowiecznej, „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego”, 40 (1914) s. 90-161.

Czaplewski P., Tytularny episkopat w Polsce średniowiecznej (ciąg dalszy), „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego”, 43 (1915) s. 67-163.

Engel B., Die mittelalterlichen Siegel der Fürsten, der Geistlichkeit und des Polnischen Adels im Thorner Rathausarchive, Abhandlugen zur Landeskunde der Provinz Westpreussen, H. 11, Danzig 1902.

Grzybowski M.M., Zygner L., Episkopat płocki w latach 1075-2015. 940 lat istnienia diecezji, Płock 2015.

Mąkowski W., Biskupi sufragani płoccy, „Miesięcznik Pasterski Płocki”, 23 (1928) nr 6, s. 176-179.

Nowowiejski A.J., Płock. Monografia historyczna, Płock 1931.

Pokora P., Typologia i nazewnictwo pieczęci biskupich, w: Dawne pieczęcie. Typologia – metody badań – interpretacje, red. Z. Piech, Warszawa 2015, s. 145-196.

Prokop K.R., Biskupi pomocniczy w diecezjach polskich w dobie przedtrydenckiej (2. poł. XIII-1. poł. XVI w.), Kraków 2002.

Szczuczko W., Korespondencja czasów wojny. Listy króla Kazimierza Jagiellończyka do rady miasta Torunia z okresu wojny trzynastoletniej 1454-1466, w: Kancelaria wielkich mistrzów i polska kancelaria królewska w XV wieku. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej, Malbork 2-3 IX 2004, red. J. Trupinda. Malbork 2006, s. 257-265.

Vocabularium internationale sigillographicum, red. K. Müller i in., tłum. na j. pol. Barbara Jusypenko, oprac. M. Hlebionek i in., Bratislava 2016.

Włodarski Ł., Pieczęć sufragana płockiego Jakuba (1475–1495). Przyczynek do badań nad średniowiecznym episkopatem tytularnym na Mazowszu, Archiwista Polski, 22 (2017) nr 1-2, s. 69-74.

Żebrowski T., Zarys dziejów diecezji płockiej, Płock 1976.

 

Informacja o autorze / Information about Author

Łukasz Włodarski – mgr historii; doktorant w Instytucie Historii i Archiwistyki; Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu; e-mail: wlodarski24@gmail.com

https://orcid.org/0000-0001-8615-1835