Łukasz Włodarski

 

PL: Urzędnicy dworscy biskupa płockiego Andrzeja herbu Ciołek (1254-1261). Przyczynek do badań nad dworami biskupimi w średniowiecznej Polsce

EN: The court officials of the Bishop of Płock, Andrzej of the Ciołek Coat of Arms (1254-1261). An article about research on bishop’s courts in medieval Poland

 

Źródło / source: Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne, 110 (2018)

Strony / pages: 457-463

 

 

https://doi.org/10.31743/abmk.2018.110.24

 

 

 

Streszczenie

Prezentowany przyczynek stawia sobie za cel prezentację urzędników dworskich ordynariusza płockiego Andrzeja h. Ciołek, niemniej ze względu na szczupłość i lakoniczność przekazów źródeł jest to zadanie znacznie utrudnione. W świetle zachowanych materiałów wiadomo, że jego otoczenie składało się z osób, które dbały o zaspokojenie jego potrzeb doczesnych, tj. przygotowanie posiłków oraz stołu do ich spożywania, komnaty do spania, zarządzanie dobrami lub reprezentowanie biskupa przez osobę prokuratora, a także kapelanów będącymi prawdopodobnie pracownikami kancelarii, która umożliwiała sprawne zarządzanie diecezją.

Słowa kluczowe: dwór, urzędnicy, biskup, Kościół, Płock, XIII wiek

 

Summary

The following article aims to present court officials of the Ordinary Bishop of Płock, Andrzej Ciołek. However, due to a shortage of the sources and their laconic nature, this task is much more difficult. The surviving material reveals that the bishop’s closest circle comprised the people who satisfied his earthly needs, namely preparing meals, tables, sleeping chambers as well as managing bishop’s property. In addition, the bishop was represented by a prosecutor. There were also priests who probably worked in the church office, which enabled efficient management of the diocese.

Key words: court, officials, a bishop, the Church, Płock, 13th century

 

 

Bibliografia / References

Źródła

Nowy kodeks dyplomatyczny Mazowsza, cz. II, Dokumenty z lat 1248–1355, wyd. I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś przy współudziale K. Pacuskiego i H. Wajsa, Wrocław 1989.

Opracowania

Bogucki Ambroży, Komornik i podkomorzy w Polsce Piastowskiej, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, red. S.K. Kuczyński, t. III, Warszawa 1985, s. 123-132.

Chojnacki Piotr, Biskup płocki Paweł Giżycki (1439-1463) i jego działalność, w: Z biografistyki Polski późnego średniowiecza (Fasciculi Historici Novi, t. 4), red. M. Koczerska, Warszawa 2001, s. 87-187.

Czwojdrak Bożena, Dwory królewskie w Polsce w XV wieku – stan badań i postulaty badawcze, w: Curia regis, curia reginalis. Dwory królewskie w średniowiecznej Europie Środkowej – stan badań i postulaty badawcze, red. B. Czwojdrak, A. Januszek-Sieradzka, Sandomierz 2014, s. 59-71.

Czwojdrak Bożena, Fraucymer na dworach królowych w późnośredniowiecznej Polsce, „Studia z dziejów średniowiecza”, 20 (2016) s. 17-28.

Czwojdrak Bożena, Liczebność dworów późnośredniowiecznych i wczesnonowożytnych władców polskich, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych”, 76 (2016), s. 209-220.

Czwojdrak Bożena, Z badań nad dworem królowej Zofii Olszańskiej, „Średniowiecze Polski i Powszechne”, 2 (6) (2010) s. 157-178.

Czwojdrak Bożena, Zofia Holszańska. Studium o dworze i roli królowej w późnośredniowiecznej Polsce, Warszawa 2012.

Friedberg Marian, Klientela świecka  biskupa krakowskiego w wieku XII-XIV, Kraków 1938.

Grabowski Janusz, Dokumenty i kancelaria biskupa płockiego Klemensa Pierzchały w latach (1333-1357), w: Państwo i Kościół w dziejach, źródłach i studiach nad przeszłością, red. Stawski, Warszawa 2008, s.145-168.

Grzybowski Michał Marian, Zyner Leszek, Episkopat płocki w latach 1075-2015. 940 lat istnienia diecezji, Płock 2015.

Hain Stefan, Wincenty Kot prymas Polski 1436-1448, Poznań 1948.

Koczerska Maria, Zbigniew Oleśnicki i Kościół krakowski w czasach jego pontyfikatu 1423-1455, Warszawa 2004.

Kręt Helena, Dwór królewski Jadwigi i Jagiełły, Kraków 1987.

Rutkowska Grażyna, Dwór królewski w Polsce w XIV wieku – stan badań i postulaty badawcze, w: Curia regis, curia reginalis. Dwory królewskie w średniowiecznej Europie Środkowej – stan badań i postulaty badawcze, red. B. Czwojdrak, A. Januszek-Sieradzka, Sandomierz 2014, s. 45-57.

Rutkowska Grażyna, Itineraria żon króla Władysława Jagiełły, „Roczniki Historyczne”, 64 (1998), s. 59–104.

Rutkowska Grażyna, Urzędnicy królowej Jadwigi Andegaweńskiej. Spis, w: Nihil superfluum esse. Prace z dziejów średniowiecza ofiarowane Profesor Jadwidze Krzyżaniakowej, red. J. Strzelczyk, J. Dobosz, przy współpracy Z. Górczaka, Poznań 2000, s. 367-391.

Skierska Izabela, Dwór i urząd biskupi w późnośredniowiecznej diecezji poznańskiej, „Roczniki Historyczne”, 60 (1994) s. 185–202.

Sperka Jerzy, Otoczenie Władysława Opolczyka w latach 1370-1401. Studium o elicie władzy w relacjach z monarchą, Katowice 2006.

Suchodolska Ewa, Kancelarie na Mazowszu w latach 1248-1345.Ośrodki zarządzania i kultury, Warszawa 1977.

Supruniuk Anna, Otoczenie księcia mazowieckiego Siemowita IV (1374-1426). Studium o elicie politycznej Mazowsza na przełomie XIV i XV wieku, Warszawa 1998.

Tomczak Andrzej, Kancelaria biskupów włocławskich w okresie księgi wpisów (XV-XVIII w.), Toruń 1964.

Umiński Jan, Andrzej h. Ciołek, biskup płocki, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 1, Kraków 1935, s. 102.

Wilk-Woś Zofia, Późnośredniowieczna kancelaria arcybiskupów gnieźnieńskich (1436-1493), Łódź 2013.

Wilk-Woś Zofia, Władysław z Oporowa (ok. 1395-1453). Podkanclerzy królewski, biskup włocławski i arcybiskup gnieźnieński, „Studia Claramontana”, 21 (2003) s. 175-459.

Włodarski Łukasz, Dwór i najbliższe otoczenie arcybiskupa gnieźnieńskiego Jarosława Bogorii ze Skotnik (1342-1374), „Studia z Dziejów Średniowiecza”, 19 (2015), s. 225-256.

Żebrowski Tadeusz, Zarys dziejów diecezji płockiej, Płock 1976.

 

 

Informacja o autorze / Information about Author

Łukasz Włodarski – mgr historii; doktorant w Instytucie Historii i Archiwistyki; Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu;

e-mail: wlodarski24@gmail.com

ORCID 0000-0001-8615-1835